HOOFD
3
STUK
Het geld van
Europa
Iedereen de euro
Sinds 2002 gebruiken negentien EU-landen dezelfde munt: de euro. Jouw portemonnee kan daardoor vol zitten met munten uit Spanje, Litouwen of Cyprus. Sommige EU-landen willen hun eigen geld niet kwijt, maar andere landen zijn juist erg blij met de nieuwe munt.
Wist-je-datje
Om te onthouden in welke landen je in 2002 met de euro kunt betalen, bedenkt Nederland een grappig ezelsbruggetje: DING FLOF BIBS. Weet jij welke 12 landen hiermee bedoeld worden?
De landen die
de euro gebruiken horen bij de eurozone. Zie jij welke negentien landen het zijn?
Mark, frank of gulden?
Als je vroeger naar een ander Europees land op vakantie ging, moest je vaak een extra stop maken bij de bank. Daar moest je jouw guldens inwisselen voor de Duitse Mark, Italiaanse lire of Franse frank. En als je aan het eind van je vakantie buitenlands geld over had, moest je nog een keer langs de bank om het terug te wisselen! Sinds de euro hoeft dat niet meer. Nu kun jij in het buitenland spullen kopen met je eigen geld.
Wist-je-datje
De euro zou eigenlijk een andere naam krijgen: de ‘ecu’. Maar omdat dat in Duitsland als ‘ekoe’ klinkt, kiezen de landen toch maar voor ‘euro’.
Makkelijk samenwerken
Voor bedrijven in Europa is het ook makkelijk om hetzelfde geld te gebruiken. Winkels kunnen elkaar nu heel simpel betalen. Ze hoeven niet eerst om te rekenen hoeveel Duitse Mark een gulden waard is. Regeringen van EU-landen kunnen daardoor ook veel beter samenwerken.
Europa-feitje!
De best bezochte plek in Europa is het Louvre in Parijs. Er komen meer dan 10 miljoen mensen per jaar naar het museum waar de beroemde Mona Lisa hangt!
Wist-je-datje
Niet iedereen is blij met hoe de euro eruit ziet. Sommigen vinden dat de briefjes te veel lijken op het geld uit Monopoly! Wat vind jij?
Even wennen…
Als de euromunten en eurobiljetten op 1 januari 2002 worden ingevoerd, moeten mensen in Europa daar erg aan wennen. Daarom maken supermarkten bordjes met prijzen in de oude én de nieuwe munt. Kranten, brieven en televisiereclames geven informatie over de euro, maar het duurt even voordat iedereen eraan gewend is. Kun jij je voorstellen dat je plotseling met een nieuwe munt moet betalen?
19 of 27?
De Europese Unie heeft 27 lidstaten, maar die gebruiken niet allemaal de euro. Denemarken houdt in 2000 een referendum over het invoeren van de euro. Bij een referendum mag de hele bevolking ergens over stemmen. De Denen stemmen ‘nee’: ze willen hun eigen munt houden. Andere EU-landen die de euro (nog) niet hebben zijn: Zweden, Polen, Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Kroatië en Bulgarije.
Wist-je-datje
De euro is in de hele wereld zo belangrijk geworden, dat je in sommige landen die niet bij de EU horen ook met onze munt kunt betalen. Bijvoorbeeld in Zimbabwe, Venezuela en Turkije.
Kopen Kopen Kopen
Welke munten en papiergeld heb je nodig om dit te kopen? Zet ze op een rij.
Step:
€ 47,50
4 donuts:
€ 4,35
Sneakers:
€ 66,90
Bank:
€ 1275,-
Kleine hond:
€ 486,-
Aan de slag!
Op 1 januari 2002 wordt de euro als munt ingevoerd. Op de ene kant van een euromunt staat altijd hetzelfde plaatje met de waarde erop. Maar op de andere kant, de ‘kop’-kant, mag elk land een eigen afbeelding zetten. Hierdoor kan het zomaar zijn dat je allemaal verschilllende munten in je portemonnee hebt! Weet jij welke munten bij welk land horen?
Geldproblemen
Als jij je schulden niet meer kunt betalen, ga je failliet. Dat een bedrijf failliet kan gaan, heb je vast wel eens gehoord. Maar kan een heel land ook failliet gaan? In 2008 is de Europese Unie bang dat het met Griekenland gebeurt.
Crisisjaren
Omdat het slecht gaat met banken in Amerika, komt de hele wereld in 2008 in een economische crisis terecht. In 2009 komt Europa ook in de problemen. Dat gaat de eurocrisis heten. Alle EU-landen merken dat het slechter gaat met de economie. Maar vooral Griekenland heeft het moeilijk.
kruiswoordpuzzel
Wat weet jij allemaal over geld? Vul de kruiswoordpuzzel in!
Valse cijfers
Als de EU de euro invoert, mag Griekenland eerst niet meedoen. De schuld van het land is te hoog. De Grieken hebben te veel geld geleend bij andere landen en bedrijven. Door Amerikaanse dollars te lenen, mag Griekenland uiteindelijk tóch de euro invoeren. Maar omdat het in 2008 slecht gaat met de Amerikaanse dollar, wordt de schuld van Griekenland nóg groter. De Griekse regering houdt dit lang geheim. Het land geeft verkeerde cijfers door aan de EU. Daardoor lijkt het alsof alles goed gaat.
Spijt van de euro?
De eurocrisis en de problemen van Griekenland zorgen voor kritiek op de euro. Veel eurolanden zijn boos dat ze Griekenland moeten helpen omdat ze nu eenmaal dezelfde munt hebben. Met hun oude munt was dat nooit gebeurd, denken zij. Sommige landen vinden dat Griekenland als straf niet meer de euro mag gebruiken. Maar die straf komt er uiteindelijk niet.
Dominosteen
Griekenland houdt het liegen niet vol. Het land kan zijn schulden niet meer betalen en mag geen geld meer lenen. Het lijkt erop dat het hele land failliet gaat! Als dat gebeurt, is dat heel erg slecht voor de euro. Andere landen met de euro zijn bang dat zij zelf ook problemen krijgen als Griekenland failliet gaat. Het is alsof een Griekse dominosteen dan de andere landen omkegelt. De eurolanden moeten daarom ingrijpen. Ze zijn er niet blij mee, maar betalen wel een deel van de Griekse schulden af.
Wist-je-datje
In 2002 ging het zo slecht met de economie van Argentinië, dat het land écht failliet ging. Boos gingen de Argentijnen toen de straat op om te protesteren tegen de regering.
Wist-je-datje
In 2013 drukt de Europese Centrale Bank nieuwe eurobiljetten die moeilijker zijn om na te maken. Het biljet van 500 euro krijgt geen nieuwe versie, want veel winkels willen liever niet dat je met een 500-eurobiljet betaalt.
Europa-feitje!
Jij proost vast wel eens met je glas tijdens een feestje. In Hongarije moet je dat niet doen! Daar tillen ze hun drankje op, zeggen ze ‘Egészségedre’ en kijken ze elkaar alleen in de ogen.
Geld moet rollen
Als jij je zakgeld krijgt, kun je dat aan allerlei dingen uitgeven. Misschien koop je snoep of een tijdschrift. Of misschien spaar je wel voor een spelcomputer. Net zoals jij moet de Europese Unie kiezen waar het geld aan uitgeeft.
In 2021 wil de Europese Unie maar liefst 164 miljard euro uitgeven. Dat is ongeveer 365 euro per inwoner van de EU! Waar komt dat geld vandaan? En waar moet het allemaal naartoe?
Klimaat
De EU geeft geld uit om de opwarming van de aarde tegen te houden. De Unie geeft bijvoorbeeld geld aan bedrijven om milieuvriendelijker te worden.
Landbouw
De EU geeft veel geld aan boeren in EU-landen. Die moeten namelijk zorgen voor gezond voedsel in Europa.
Migratie
De EU geeft geld uit om vluchtelingen te helpen. Maar de EU betaalt ook geld om de grenzen te beveiligen en niet iedereen zomaar binnen te laten in Europa.
Veiligheid
De EU zet ook geld opzij om voor de veiligheid van lidstaten te zorgen.
Betere wegen
De EU wil dat vakantiegangers, vrachtwagens, treinen en vliegtuigen sneller door Europa kunnen reizen. Daarom geeft de EU geld uit aan betere wegen, snellere spoorlijnen en grotere vliegvelden.
Herstel na de coronacrisis
Het coronavirus zorgt in veel lidstaten voor geldproblemen. Mensen raken hun baan kwijt en bedrijven gaan failliet. De EU gebruikt daarom geld om landen te helpen.
Vraag het je opa, oma of buurvrouw!
Ken jij iemand die veel van vroeger heeft meegemaakt? Dan kun je hem of haar eens vragen hoe het eraan toe ging voordat de euro er was.
- Hoe oud was jij toen je voor het eerst naar het buitenland ging?
- Moest je toen je paspoort laten zien?
- In welke landen ben jij allemaal geweest?
- Vond je het lastig dat je toen allemaal verschillende muntjes en briefgeld had?
- Heb je nog oude muntjes?
Wie betaalt dat?
Hoe komt de EU eigenlijk aan al die miljarden? Alle lidstaten betalen ieder jaar geld aan de EU. Rijkere landen betalen meer dan armere landen. De EU krijgt ook geld als landen buiten Europa spullen naar de EU brengen. Als Amerika een televisie verkoopt aan iemand in de EU, moet Amerika daar namelijk extra belasting voor betalen. Dat noemen we invoerrechten, en dat geld gaat naar de EU.
Europa-feitje!
Europa telt maar liefst 51 landen, maar is toch het op één na kleinste continent ter wereld! Alleen Australië is kleiner.
Wist-je-datje
EU-landen moeten extra geld betalen aan de EU voor al het verpakkingsafval in het land. Als landen hun verpakkingen niet recyclen, kost ze dat dus extra geld!
