HOOFD
1
STUK
De geschiedenis van Europa
Van de Romeinen tot de Koude Oorlog
27 Europese landen werken samen in de Europese Unie. Dat die landen goed met elkaar op kunnen schieten, is best nieuw. In de geschiedenis van Europa voert iedereen juist vaak oorlog met elkaar. Toch denken de ruziemakers in Europa er ook al eeuwen over na of dat niet anders kan. Door samen te werken bijvoorbeeld!
Rome verovert Europa
Het eerste volk dat een groot deel van Europa verovert, zijn de Romeinen. In de tweede eeuw is het Romeinse Rijk op zijn grootst. Het loopt dan van Engeland en Marokko tot Griekenland en zelfs Irak. De Romeinse keizers willen dezelfde regels invoeren in heel Europa. Handig! Maar vanaf de vijfde eeuw valt hun rijk uit elkaar. Dan splitst Europa zich weer op in kleinere landjes en aparte volken.
Wist-je-datje
De naam ‘Europa’ komt uit de tijd van de Grieken en Romeinen. Volgens een heel oud verhaal is Europa een prinses die door de Griekse god Zeus wordt ontvoerd. De god vermomt zich in dat verhaal als stier. Daarom zit prinses Europa in oude schilderingen vaak op een stier.
Keizer Karel wil samenwerken
Karel de Grote is een machtige keizer. Aan het begin van de Middeleeuwen krijgt hij een groot deel van Europa in handen. Hij wil alle volken in Europa christelijk maken en overal dezelfde munt gaan gebruiken. Een soort euro dus! Dat lukt Karel nog niet, maar hij krijgt later wel een mooie bijnaam: ‘Vader van Europa’.
Wist-je-datje
Vooral de Fransen en Duitsers vechten veel met elkaar. Tussen 1870 en 1945 voeren de landen maar liefst drie keer oorlog! Ze staan daarom bekend als elkaars ‘erfvijanden’.
Samen naar het Oosten
Het lukt Karel en de heersers na hem om het christendom te verspreiden in Europa. De paus zorgt er zelfs voor dat mensen uit heel Europa samen op kruistocht gaan. Dat is een gewapende reis naar het Oosten, waar de christenen tegen moslims in Jeruzalem vechten. In totaal gaan mensen uit Europa wel negen keer op kruistocht. Tijdens die tochten vallen er veel slachtoffers aan allebei de kanten.
Wist-je-datje
Al vanaf de Middeleeuwen vinden denkers dat Europese landen samen moeten werken. Ook de beroemde Italiaanse schrijver Dante vindt dat, al in de veertiende eeuw. Hij stelt zelfs voor om van de Duitse keizer een soort koning van Europa te maken!
Treinen en stoomschepen
Pas in de negentiende eeuw ontstaan de meeste landen en grenzen die we nu nog kennen in Europa: zoals Italië, Duitsland, Nederland en België. Dankzij de eerste treinen, stoomschepen en later vliegtuigen wordt het steeds makkelijker om van het ene naar het andere land te reizen. Handel voeren gaat daardoor beter, maar oorlog voeren ook. De nieuwe Europese landen belanden in de twintigste eeuw dan ook in de grootste oorlogen ooit: de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
NAPOLEON BONAPARTE
Napoleon is een echte veroveraar, net als Karel de Grote. Rond 1800 probeert hij Frankrijk de baas van Europa te maken. Dat lukt niet, maar hij zorgt er wel voor dat Europeanen allemaal dezelfde maten en gewichten gaan gebruiken, zoals de centimeter en de kilo Dat doen we nu nog steeds!
Wist-je-datje
In 2002 wint de euro een mooie prijs, omdat het voor eenheid en vrede in Europa zorgt. En die prijs is vernoemd naar… Karel de Grote!
Er is zelfs een Griekse euromunt met de ontvoering van Europa erop!
Kun jij de uitspraak met de goede persoon verbinden?
Iedereen in
Europa moet christelijk worden!
Ik ga prinses Europa ontvoeren!
Heel Europa moet Latijn praten!
Laten we alles in meters meten!
Ik rijd door heel Europa!
Romeinse Keizer
Keizer Karel de Grote
Stoomtrein- machinist
Napoleon
Griekse god Zeus
Oorlog in Europa
In de twintigste eeuw lijkt het voor Europa onmogelijk om ooit nog samen te werken. Landen vechten met elkaar
in verschrikkelijke oorlogen.
Loopgraven
De Eerste Wereldoorlog begint in 1914 en eindigt vier jaar later. Duitsland en Oostenrijk-Hongarije vechten daarin tegen andere Europese landen en Amerika. Uiteindelijk vallen er meer dan 17 miljoen doden! De strijd is zo heftig, dat soldaten het ‘de oorlog om oorlog voor altijd te eindigen’ noemen. Helaas krijgen ze geen gelijk, want in 1939 begint de volgende strijd in Europa.
Tweede Wereldoorlog
Na 1918 is het even rustig, maar in 1939 begint de Tweede Wereldoorlog. Adolf Hitler wil met Duitsland heel Europa veroveren, en dat lijkt hem ook te lukken. Maar in 1945 wordt hij toch verslagen door soldaten uit West-Europa, Amerika en Rusland. Om Duitsland te straffen en minder gevaarlijk te maken, delen de winnaars het land op in West-Duitsland en Oost-Duitsland.
REBUS
-UR
+
o=l
-BO
+LOG
S=OR
AL+
+D
B=T
-nt
+
0=i
Europa-feitje!
Tot het jaar 1000 lopen er nog leeuwen rond in Zuid- en Oost-Europa. De Romeinen laten hun gladiatoren met die leeuwen vechten. Daar komt heel veel publiek naar kijken.
Wist-je-datje
Tijdens de Eerste Wereldoorlog breekt er een nieuwe ziekte uit: de Spaanse griep. Nu bij het coronavirus proberen Europese landen elkaar te helpen, maar bij de Spaanse griep is dat lastig. Veel landen voeren namelijk nog oorlog met elkaar. Miljoenen mensen overlijden aan de ziekte.
De Koude Oorlog
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog bevrijden de Russen van de Sovjet-Unie* veel landen in Oost-Europa. Zij willen graag invloed houden in deze Oost-Europese landen. Maar Amerika wil niet dat de Sovjet-Unie te machtig wordt. De Amerikanen en de Russen vertrouwen elkaar niet. Ze vechten niet echt, maar dreigen er wel mee. We noemen dat de Koude Oorlog. Brrrrrr.
* ‘Zo heette Rusland vroeger!’
Samenwerken in een Koude Oorlog
Als de wereldoorlogen voorbij zijn, weten de landen van Europa het zeker: ze willen nooit meer zo’n verschrikkelijke strijd voeren. Zes landen in West-Europa beginnen voorzichtig samen te werken. Ook omdat ze bang zijn voor de Sovjet-Unie. Zo zetten ze de eerste stappen op weg naar de EU.
IJzeren Gordijn
Europa bestaat tijdens de Koude Oorlog uit twee delen. De West-Europese landen sluiten zich aan bij de Amerikanen. De Oost-Europese landen horen juist bij de Sovjet-Unie. De grens tussen die gebieden in Europa noemen we het ‘IJzeren Gordijn’. Dat is geen echte grens, maar een verzonnen lijn.
Berlijnse Muur
Mensen in Berlijn kunnen de grens tussen Oost- en West-Europa wél echt zien. De Duitse hoofdstad is namelijk opgedeeld in Oost- en West-Berlijn. In 1961 bouwt Oost-Duitsland zelfs een muur tussen die delen: de Berlijnse Muur. Mensen die van de ene naar de andere kant van de stad willen, mogen dat plotseling niet meer. Sommige mensen proberen over de muur te klimmen, maar dat is erg gevaarlijk. Duitsers die het proberen, worden soms zelfs doodgeschoten.
Geen vijanden meer
De landen in West-Europa willen meer samenwerken. Daarom bedenken ze nieuwe organisaties. In 1951 richten Frankrijk, West-Duitsland, Nederland, Luxemburg, België en Italië de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal op. De landen willen samen aan hun economie werken, zodat er meer vertrouwen komt tussen de oude vijanden Frankrijk en Duitsland. In 1957 gaan de landen nog een stapje verder. Ze richten dan de Europese Economische Gemeenschap op. Dat wordt later de Europese Unie.
Wist-je-datje
Tijdens de Koude Oorlog zijn veel spionnen aan het werk die proberen te ontdekken wat hun tegenstanders van plan zijn. Er zijn zelfs dubbelspionnen, die doen alsof ze spioneren voor een land, maar stiekem informatie geven aan een ander land!
Bang voor Duitsland
Veel Europeanen zijn in 1989 nog steeds bang voor Duitsland. Zou dat land de vrede in gevaar brengen als het weer één land wordt? Niemand wil een nieuwe wereldoorlog. Alleen door nóg meer samen te doen kunnen de leiders van Europa die angst wegnemen. Helmut Kohl is het daar mee eens. Samen met de Franse president François Mitterand is hij één van de belangrijkste oprichters van de Europese Unie.
1989: een belangrijk jaar
De Koude Oorlog duurt lang, maar in Midden- en Oost-Europa zijn steeds meer mensen het beu. In 1989 opent Oost-Duitsland de Berlijnse Muur en een jaar later worden West- en Oost-Duitsland weer één land. Helmut Kohl wordt de leider van het herenigde Duitsland.
Het vallen van de muur in 1989
Op naar Maastricht
De Koude Oorlog eindigt pas écht in 1991. Dan is het tijd om Europa weer op te warmen! Na eeuwen vol strijd willen Europese leiders een manier vinden om de vrede te bewaren. Daarom richten ze de Europese Unie op in Maastricht. In het volgende hoofdstuk lees je alles over dat belangrijke moment!
Europa-feitje!
In IJsland is het zo koud dat er geen muggen leven!
Zoek de verschillen!
LEGpuzzel
Aan de slag!
De Berlijnse muur staat vol kunstwerken. Na de val van de Muur in 1989 zijn meer dan honderd kunstenaars uit 21 verschillende landen uitgenodigd om hun beeld van ‘vrijheid’ op de muur te zetten. Nu mag jij zelf aan de slag met een graffiti-tekening!
Op welk moment voelde jij je vrij? Was dat op school, thuis of tijdens het sporten? Waarom voelde je je vrij? Teken jouw vrijheidsmoment als een graffiti-kunstwerk. Gebruik je gave letters? Maak je gebruik van symbolen? Alles mag!
